Co to jest projektowanie inkluzywne?
przez semhub
Tworzymy meble miejskie, które mają być przyjazne dla wszystkich użytkowników, dlatego projektowanie inkluzywne jest nam bardzo bliskie. To pojęcie po raz pierwszy sformułował Ronald Mace i poźniej przyjęła go Patricia Moore. Jak piszą Cliff Kuang i Robert Fabricant: „Koncepcja ta zakłada, że projektując dla ludzi z niepełnosprawnością, tworzymy lepsze produkty dla wszystkich – dizajn nabiera wówczas wymiaru uniwersalnego”.
Projektowanie inkluzywne prowadzi do innowacji dla wszystkich!
W książce „User Friendly. Jak niewidoczne zasady projektowania zmieniają nasze życie, pracę i rozrywkę” autorzy pokazują, że wiele znanych wynalazków powstało, by w pierwszej kolejności ułatwić życie osobom z niepełnosprawnościami. Są to m.in.:
- Maszyna do pisania, którą Pellegrino Turri wybudował w 1808 roku dla niewidomej ukochanej, by spisywane przez nią myśli były bardziej czytelne.
- Telefon wynaleziony w 1872 roku przez Alexandra Grahama Bella miał być rozwiązaniem dla osób głuchoniemych.
- Pierwsze protokoły do obsługi e-mail zaprogramował w 1972 roku Vint Cerf, by móc komunikować się z pracy ze swoją niesłyszącą żoną.
Podstawą projektowania inkluzywnego w tym przypadku była empatia w stosunku do bliskich osób i pragnienie rozwiązania ich problemów jakże odległych dla ludzi zdrowych. W konsekwencji okazało się jednak, że stworzone produkty są użyteczne dla wszystkich.
Przykładem firmy, która uwzględnia projektowanie włączające (inclusive design) w swoich działaniach jest Microsoft:
„Kate Holmes oraz inni projektanci zatrudnieni przez Microsoft zaczęli używać projektowania inkluzywnego do wyszukiwania nowych możliwości rozwoju. Rezultatem jednego z takich projektów był specjalny krój pisma oraz mechanizm zawijania tekstu, ułatwiającego czytanie dyslektykom, ale i ludziom bez dysleksji. We współpracy z osobami niewidomymi projektanci usprawnili proces rejestrowania nowych użytkowników Windowsa, wyświetlając komunikaty w bardziej odpowiednich momentach i nadając im zwięzłą przejrzystą formę”.
3 zasady projektowania inkluzywnego opracowane przez firmę Microsoft
Firma Microsoft stawia na potrzeby osób niepełnosprawnych celowo, wychodząc z założenia, że wyłoni się z tego rozwiązanie, które usprawni też funkcjonowanie całego społeczeństwa. To podejście projektowe zawarli w trzech zasadach, które z powodzeniem mogą stosować projektanci, niezależnie od branży.
1. Uznanie wykluczenia
Wykluczenie to nie tylko niepełnosprawność fizyczna, ale też utrudnienia związane z daną sytuacją (np. hałas w przestrzeni publicznej) oraz ograniczenia możliwości uczestnictwa.
2. Rozwiązanie dla jednego, rozszerzenie na wielu
Jeśli projektujemy coś dla osób z niepełnosprawnością, będzie to z korzyścią dla wszystkich ludzi. Przykład: Ławka z podłokietnikami może ułatwić osobie na wózku inwalidzkim przesiadanie się na ławkę, ale jest też przydatna dla seniorów.
3. Ucz się na różnorodności
Różnorodne perspektywy pozwalają na zrozumienie potrzeb użytkowników. Przykład: Większy rozmiar fontu na gablocie jest rozwiązaniem dla osób z wadami wzroku, ale może służyć też osobom jadącym na rowerze.
Projektowanie włączające w firmie Komserwis produkującej małą architekturę
Andrzej Klisz, który tworzy meble miejskie dla Komserwis, zastosował projektowanie inkluzywne przy kolekcji Flow, wyróżnionej Dobrym Wzorem 2019 w kategorii „Strefa publiczna”.
Ławki z serii Flow zostały wyposażone w podłokietniki ułatwiające siadanie i wstawanie użytkownikom o ograniczonej mobilności:
- osobom na wózkach ułatwiają przesiadanie się na ławkę,
- pozwalają usiąść nieco inaczej i gwarantują dodatkowe oparcie,
- można też oprzeć o nie kule.
Pamiętaj, że ważna jest wysokość podłokietników. Powinny znajdować się około 22-30 cm nad siedziskiem. Istotne jest też oparcie – ławki z tym elementem są wygodniejsze dla wszystkich i bardziej przyjazne osobom z niepełnosprawnościami oraz seniorom.
Uwaga! Na specjalne zamówienie dostępna jest ławka z przestrzenią dla osób na wózkach. Tego typu siedzisko jest wyższe, co ułatwia wstawanie użytkownikom o ograniczonej mobilności.
Drugim produktem, który uwzględnia zasady projektowania inkluzywnego jest zestaw piknikowy Millo Komserwis. Inwestor może zamówić ten produkt z przedłużonym blatem, który pozwala na korzystanie z mebla przez osoby używające wózków inwalidzkich.
Przeczytaj: Projektowanie uniwersalne, czyli miasto przyjazne też dla mam z dziećmi
Projektowanie inkluzywne w architekturze jest coraz powszechniejsze. Wiele firm z branży dostrzega potrzeby osób z niepełnosprawnościami i traktuje je nie jako bariery, ale możliwości rozwoju. Dzięki temu powstają lepsze przestrzenie, obiekty i budynki dla wszystkich.